MAKAMU WA RAIS DK.MPANGO AELEZEA HALI YA USALAMA WA CHAKULA NA LISHE AFRIKA

*Asema ripoti inaonesha katika kila
watu wa tano mmoja ana njaa

*Watu walio na njaa inakadiriwa kuongezeka kwa zaidi ya milioni 22

*Amesema Tanzania inathamini juhudi mabadiliko ya mifumo ya chakula

Na Said Mwishehe, Michuzi TV

MAKAMU wa Rais wa Jamhuri ya Muungano wa Tanzania Dk.Philip Mpango amesema kuwa kulingana na Ripoti ya Hali ya Usalama wa Chakula na Lishe ya Julai 2023, mtu mmoja kati ya watano barani Afrika ana njaa - hiyo ni zaidi ya mara mbili ya wastani wa kimataifa.

Pia amesema idadi ya watu wanaokabiliwa na njaa inakadiriwa kuongezeka kwa zaidi ya milioni 22 mwaka 2023, huku bili za kuagiza chakula katika kanda hiyo zikikadiriwa kuwa dola bilioni 75 (AfDB 2023).

Dk.Mpango ameyasema hayo leo Septemba 5, 2023 jijini Dar es Salaam wakati wa hafla ya ufunguzi wa Jukwaa la Mifumo ya Chakula Afrika, 2023 ambapo ameeleza nakisi kama hiyo ya chakula inayojitokeza, pamoja na kupanda kwa bili na changamoto mbalimbali za lishe, kunadhoofisha ukuaji wa pato la kikanda na msukumo wetu kuelekea Ajenda 2063: "Afrika Tunayoitaka".

Akieleza zaidi kupitia Mkutano huo chini ya kaulimbiu: "Rejesha, Upya, Sheria: Suluhu za Afrika kwa Mabadiliko ya Mifumo ya Chakula," ni jaribio la hakika la azimio lao la kibinafsi na la pamoja la kwenda zaidi ya maneno ya juu na kuyatafsiri katika hatua madhubuti za haraka.

Amesema lengo ni kukuza mabadiliko ya mifumo ya chakula, mtaji rasilimali yetu kubwa ya ardhi, mgao wa idadi ya watu na nguvu kubwa, yenye nguvu ya wanawake wa Kiafrika.

Pamoja na hayo Dk.Mpango amesema Tanzania inathamini juhudi za mabadiliko ya mifumo ya chakula na imejitolea katika miungano na ubia kama vile AGRF.

Amesema malengo yao muhimu ni pamoja na kutimiza SDG-2 - kufikia sifuri ya njaa ifikapo 2030 na kuongeza uwezo wetu kama ghala la chakula la kikanda na kimataifa.

Ameongeza katika suala hilo, mabadiliko ya mfumo wa chakula yamesalia kuwa ajenda kuu ya maendeleo, na wamesajili hatua kadhaa muhimu huku akitoa mifano michache:

"Kwanza, kilimo kinatambulika kama injini ya ukuaji shirikishi na mhimili mkuu wa uchumi. Inaajiri takribani asilimia 65 ya watu wote, huku pato la taifa likiwa na asilimia 27 na asilimia 21 kwa Tanzania Bara na Zanzibar, mtawalia, ikikua kwa takriban asilimia 5 kila mwaka.

"Sekta inachangia takribani asilimia 30 ya mapato yote ya mauzo ya nje na kusambaza asilimia 65 ya malighafi zote za viwanda nchini.Pili Serikali imeongeza bajeti ya kilimo kwa takriban asilimia 70, katika kipindi cha miaka miwili iliyopita, kutoka dola milioni 120 mwaka 2021/2022 hadi dola milioni 397 mwaka 2023/24 ili kuchochea mabadiliko ya kilimo na mfumo wa chakula.

" Bajeti iliyoongezeka inalenga kubadilisha kilimo kuwa Kilimo cha Biashara na kuongeza ukuaji wa sekta ndogo ya mazao hadi asilimia 10 ifikapo mwaka 2030 kutoka kiwango cha sasa cha asilimia 5.4, "amesema Dk.Mpango.

Ameongeza mpango huo pia unalenga kuboresha huduma za ugani na kuongeza uwekezaji katika sekta hiyo pamoja na kuhamasisha ushiriki wa vijana katika kilimo biashara kupitia kuanzisha kilimo cha umwagiliaji cha vitalu chini ya Mpango wa Kujenga Kesho Bora: Mpango wa Vijana kwa Biashara ya Kilimo (BBT-YIA).

Amefafanu moja ya kesi zilizofanikiwa katika suala hilo ni kituo cha incubation cha biashara ya vijana kiitwacho Sokoine University Graduate Entrepreneur Cooperative (SUGECO) huku akieleza jengo la Sekta ya Mifugo Bora Kesho - Live (BBT-Live) pia linaanzishwa kwa ajili ya uzalishaji wa nyama ya ng'ombe na ufugaji wa samaki. matokeo ya kuvutia sana tayari yanafikiwa.

"Tanzania pia inatumia teknolojia ya kidijitali kwa ajili ya kupanga, ufuatiliaji na tathmini, huduma za ugani, masoko, mifumo ya malipo na huduma za usaidizi wa kibiashara. tatu, Tanzania imeweka sera na mikakati ya kusaidia mifumo ya chakula.

"Kutokana na utekelezaji wa sera na mikakati thabiti, Tanzania imekuwa na uwiano wa kujitosheleza kwa chakula wa zaidi ya asilimia 100 kwa zaidi ya miongo miwili.

"Tanzania pia tumeanzisha ufadhili wa gharama nafuu na wa muda mrefu wa kilimo kwa sekta binafsi ikiwa ni pamoja na kuanzisha kituo katika Benki Kuu ambacho kinaziwezesha benki za biashara kukopa kwa ajili ya kuendelea kuwakopesha wakulima kwa riba ya tarakimu moja.

" Mtaji mpya wa Benki ya Maendeleo ya Kilimo Tanzania pia umechangia ukuaji wa ufadhili wa kilimo.Nne, kwa kuzingatia changamoto zinazotokana na mabadiliko ya Tabianchi, Tanzania imekumbatia kilimo kinachozingatia mabadiliko ya tabianchi, ikiwa ni pamoja na mifumo ya uzalishaji upya,"amesema.

Pia matumizi ya pembejeo chache za shambani kama vile kemikali za kilimo na mbolea), huku ikihimiza matumizi ya busara ya pembejeo zisizo za mashambani na kwamba wameanza kutumia zana za ukuaji wa kijani kibichi (IGG-Tools), ambayo ni mfumo wa kujenga uwezo na kupima viwango vya uzingatiaji kwa wazalishaji wadogo, wa kati na wakubwa pamoja na wasindikaji na wafanyabiashara wa kilimo.

Amefafanua katika kuandaa zana hizo, Tanzania inashirikiana na NGOs za ndani na mashirika ya kimataifa kama vile Mfuko wa Wanyamapori Duniani (WWF), Care International, The Nature Conservancy (TNC), na Umoja wa Kimataifa wa Uhifadhi wa Mazingira (IUCN).

"Hii inasimamiwa kwa kiasi kikubwa chini ya Ukanda wa Kilimo Kusini mwa Tanzania (SAGCOT). Tano, pia tumeongeza uwekezaji katika utafiti wa kilimo na elimu.Hii inahusisha kufanya kazi kwa ukaribu na vyuo vikuu na taasisi za utafiti wa kilimo ili kuendeleza mbinu za kilimo cha hali ya juu, dawa za kuulia wadudu, mbegu za mavuno mengi, kukuza biashara ya kilimo, na kuhimiza vijana kupendezwa na kilimo.

" Pia tunatumia PPPs hasa katika ujenzi wa skimu za umwagiliaji, utoaji wa huduma za ugani, mafunzo na urekebishaji wa watumishi wa ugani; na kukuza ujifunzaji wa mkulima kwa mkulima.Licha ya mafanikio yaliyoainishwa hapo juu, bado kuna changamoto ambazo hazijatatuliwa hasa uzalishaji mdogo na tija."

Amesisitiza zaidi ya hayo kama nchi nyingine nyingi, Tanzania bado iko katika hatari ya kuathiriwa na mabadiliko ya tabianchi, milipuko ya wadudu na uharibifu wa udongo.

Amesema changamoto zingine ni pamoja na ufikiaji mdogo wa teknolojia sahihi, ufadhili duni wa utafiti wa kisayansi na uongezaji mdogo wa thamani.Pia upungufu wa fedha za minyororo ya thamani ya chakula pia bado ni kikwazo kikubwa, hasa kutokana na gharama kubwa za kukopa kwa sekta ya kilimo.

" Zaidi ya hayo, wanawake na vijana wanaelekea kuwa sehemu kubwa zaidi ya watu waliotengwa kifedha.Ni imani yangu thabiti changamoto kama hizi zinaweza kutatuliwa kwa mawazo ya kuleta mabadiliko kutoka katika Mkutano huu. "