atiko ya john mashaka kwa kimatumbi

Tafsiri Isiyo Rasmi ya Makala ya John Mashaka

Na US Blogger

Baada ya kusoma makala ya John Mashaka na maombi ya wadau kutaka makala iwe imeandikwa kwa lugha ya kwanza ya taifa, yaani Kiswahili, nimeona nijaribu kuandika ‘tafsiri isiyo rasmi’ juu ya yale yaliyoandikwa na John Mashaka ili wenzetu waliolalamika nao waweze kunufaika. Ninaamini kwamba tafsiri yangu itakuwa na kasoro za hapa na pale kutokana na ukweli kwamba lugha ya Kiswahili bado ni changa kulinganisha na Kingereza pamoja na uwezo wangu wa kutafsiri ambao bado unahitaji kuboreshwa. Kasoro za kiasilia zitakuwepo kwa hiyo ninawasihi wasomaji waangalie zaidi ‘maana kwa upana’ badala ya ‘tafsiri ya neno moja moja’.

Kuporomoka kwa uchumi, isafishe watumishi wa umma walio wavivu na wasio watendaji? Mdahalo:

Mwanzoni mwa majadiliano yetu kuhusiana na mgogoro wa kiuchumi, wasomaji wetu wengi walipinga ukweli kwamba nchi yetu, Tanzania ingeathirika kiuchumi.

Kama kawaida, waandishi walipakwa kama watu wasiofahamu hali halisi ya nchi kwa kuwa Tanzania ilikuwa na kinga dhidi ya migogoro, kwa kuwa haipo ndani ya mfumo wa fedha wa ulimwengu.Wengine walidai kwamba mgogoro ulikuwa ni wa mataifa ya magharibi na kukataa uweli ulio wazi wa utandawazi.

Leo hii bila ya mashaka yoyote, sote tunaona jinsi mgogoro wa kiuchumi unavyotuathiri na kuikamua Tanzania.

Pamoja na kwamba fumbuzi mbalimbali zililetwa ikiwemo kushusha viwango vya riba mwanzoni mwa mgogoro, leo hii Tanzania bado ni miongozi mwa nchi zenye viwango vikubwa vya riba.

Watumishi wetu wa umma wakiwemo wabunge inaonesha wako kwenye mfadhaiko na hawajui la kufanya juu ya mgogoro. Sekta ya utalii imeadhirika, uzalishaji viwandani umekaribia kufa, sekta ya kilimo ipo katika ‘sakaratul mauti’ ikihitaji msaada kutokana na kuanguka kwa soko la bidhaa.

Sekta ya huduma inapunguza wafanyakazi kwa kiwango cha kutisha na hapohapo inajaribu kujipanga. Na pale ambapo uchumi mkubwa kama ule wa Jimbo la California wanapoanza kutoa ‘hati ya kudaiwa’ kwa wadai wake badala ya kulipa madeni yaliyofikia wakati wa kulipwa, kwa yule aliye makini ataanza kunusa harufu ya matatizo katika upatikanaji wa misaada ya nje. Uporomokaji wa sekta nyingine tunabaki kusema Mungu tusaidie.

Tanzania imebarikiwa na Bunge la wasomi wenye shahada za PhD ambalo tulitegemea lingechukua maamuzi ya haraka kupitia midahalo yenye hoja nzito na fikra ili kuokoa uchumi kutokana na kuzama zaidi. Tulitegemea wabunge wetu walio wasomi wangekuja na mikakati ya kudhibiti ama kuepusha hali hii.

Bunge lililobobea kwa wasomi tulitegemea japo wangepitisha ‘miswada ya dharura’ kuharamisha mtindo wa ‘kukopesha kiwindaji’ ama ‘kibaguzi’ ama taratibu nyingine za utoaji wa mikopo kwa umma.Juu ya yote wangelazimisha mabenki ya kibiashara yapunguze viwango vya riba ikiwa kama ufumbuzi wa muda mfupi .

Benki Kuu za nchi mbalimbali duniani zimejaribu kadri ya uwezo wao kupunguza viwangi vya riba kama hatua muhimu kudhibiti mporomoko wa uchumi.Benki kuu ya Uingereza imepunguza riba na kuweka rekodi ya kihistoria kwa kuwa na riba amabayo ni karibu asilimia sifuri. Hazina ya Marekani imeshusha riba hadi asilimia 1. Kwa upande mwingine, wakopaji wa Tanzania wanalazimika kulipa riba ya kama asilimia 30 na baadhi ya watunga sera na wataalamu wetu wa maswala ya uchumi na fedha wameamua kutochukua hatua kwa malengo ya kukidhi ‘usahihi wa kisiasa’ badala ya kupigia debe kushusha kwa riba ili iwe chachu ya kukua kwa harakati za uchumi nchini.

Haiingii akili kuona taifa changa lenye uchumi dhaifu kuwa na viwango vikubwa vya riba. Haileti maana kiuchumi kumfanya muuza mboga alipe riba ya asilimia 20. Taratibu za namna hii katika hali ngumu ya kiuchumi hutafsiriwa kama ‘ukopeshaji uwindaji’ ama ‘ukopeshaji wa kibaguzi’.

Vilevile ninatafsiri kwamba benki nyingi za Tanzania zina malengo ya kuhudumia wale walio na uwezo wa kiuchumi, mashirika makubwa na wateja walio mamilionea wanaofaidika kutokana na viwango vya chini vya riba ukilinganisha na wananchi wa kawaida. Katika nchi zilizoendelea kiuchumi, wakopaji wenye uwezo mdogo wa kurudisha mikopo, kwa nadra sana hutozwa asilimia 20 na watunga sera huangalia ama huchunguza chanzo cha riba za kiwango hicho.


Ninakubaliana na Dr. Hildebrand Shayo kwa mtazamo wake kwamba nafisi (matumizi kuzidi mapato) ya bajeti itaongezeka katika miezi sita ya mwanzo ya mwaka wa bajeti wa 2010/11 na hii itakuwa na athari kubwa juu ya mfumuko wa bei, viwango vya riba n.k.


Kwa kweli itatokea, na wingu jeusi linaloelea juu ya vichwa vyetu linatisha. Baadhi ya wabunge wetu watalazimika kutambua hali halisi badala ya kuamini kwamba umma hautafahamu kwamba wao hawana faida.Wananchi lazima tuamke na tudai kutoka kwa wabunge wetu rekodi ya kazi walizozifanya kwa kulinganisha na ahadi zao kwa wapiga kura kabla hatujawafikiria kuwapa nafasi za kuwa wagombea ili watetee maslahi yetu; hapa ni maslahi ya kiuchumi na kijamii.

Pamoja na kwamba hawa wasomi wana shahada za udaktari wa filosofia, bado wana ‘ulemavu wa kitaaluma’ na hawana fikra juu ya nini kifanyike ili kudhibiti huu mgogoro wa kiuchumi, wana wajibu wa kufafanua na kuwaelezea wapiga kura wao kwa uwazi na kinagaubaga jinsi ambavyo ridhaa ya miaka 5 waliopewa ilivyotumika kuboresha majimbo yao kabla hawakupewa tena ridhaa na wapiga kura kuendelea kuongoza.

Mkakati wao wa kutofanya lolote unaoumiza nchi na usiendelezwe,mfano ni Tarime ambapo wananchi wasio na hatia wanakufa kwa sababu chanzo chao cha maji safi kimechafuliwa na kampuni ya uchimbaji madini na Bunge limekuwa bubu juu ya hilo.

Tanzania ni nchi pekee ambayo mwanasiasa anaweza kutojali wapiga kura wake, kuwarudia na kuwatuhumu wapinzani wake, kupinda ukweli, kuwahonga na kuchaguliwa pamoja na kutofanya lolote.Sehemu nyingine duniani wenzao huchaguliwa kutokana na utendaji wao wakiwa kama watumishi wa umma. Wale waliozongwa na kashfa na rushwa, huwa wanajing’atua ama huamua kutogombea tena nafasi zao.Watanzania wengi wanatakiwa kudai uwajibikaji wa kiuchumi na kijamii kutoka kwa viongozi.

Ndani ya huu mgogoro wa kiuchumi, tusishangae kuona baadhi yao wakipanga mikakati ya kurudiwa kwa EPA (EPA number 2) ambayo itawakikishia fedha za bure za umma kwa miaka mitano pamoja na viti vya kusinzilia huko Dodoma.Kama itakuwa hivyo, Tanzania kwa hakika itaingia katika janga la kiuchumi kama la Iceland.

Hawa viongozi wanaoamini kwamba watakuwa madarakani milele na pengine kuwarithisha watoto wao, lazima wawajibishwe kupitia katika sanduku la kura, na wakati wa kufanya hivyo ni sasa kwa kuangalia kwa umakini kabisa sifa na uwezo wao, hii ni fursa bora zaidi katika kuwasafisha katika hili wimbi zito la kiuchumi.