MAKALA YA SHERIA: JE KUTOWEZA TENDO LA NDOA KUNABATILISHA NDOA KISHERIA?

Na  Bashir  Yakub.

Ni  muhimu kujua tofauti  ya  kisheria  ya maneno  ubatili  na  ubatilifu  kabla  ya kujua  lolote  kuhusu  hadhi/nafasi  ya  kisheria  ya ndoa  pasi  na tendo  la  ndoa.  Ujuvi  wa  maneno  ubatili  na  ubatilifu ndio utakaopelekea kufahamika  vyema  kwa haya makala. Kisheria  kuna  tofauti  kati  ya ubatili  na  ubatilifu.

1.TOFAUTI  YA  KISHERIA  KATI  YA  UBATILI  NA  UBATILIFU.

( a ) UBATILI.

Maana  ya  ubatili  kisheria  ni  kuwa  jambo  hilo  haliruhusiwi  kabisa. Halitakiwi  kutendwa  kwa  namna  yoyote  ile . Kwa  lugha  ya kitaalam  matendo  haya  huitwa  “VOID  ACTS”. Ni  matendo  haramu  kabisa. Kwa  mfano  kwenye  ndoa   matendo  haramu  ni  pamoja  na  mtu  kutangaza  ndoa  na  mtoto  wake  wa  kuzaa,  au  mtu  na  mzazi  wake, au    kutangaza  ndoa  ya  jinsia  moja  au  kutangaza  ndoa  na  mtu  mwenye  umri  mdogo.  Kwa  namna  yoyote  matendo  haya  ni  batili( void),  haramu   na  hayaruhusiwi  kwa  namna  yoyote.

( b ) UBATILIFU.

Maana ya  ubatilifu  kisheria  ni  kuwa  tendo  linakuwa si  halali  wala  si  haramu  isipokuwa  ili  liwe  halali  au  haramu  litategemea  uamuzi  wa  upande  mmoja  kati  ya  pande  mbili  zilizokubaliana. Upande  mmoja unaweza  kuamua   jambo  liwe  halali  au  liwe  haramu ,  nitatoa  mfano.

 Mtu  akikuuzia  gari  ambalo  liko  tofauti  na  ulivyokuwa  umemwagiza  katika  mkataba  wenu  tendo   hilo  sio  halali   wala  sio haramu/batili  ila ni  batilifu. Hii  ina  maana  kuwa  ukiamua  kulipokea  gari  hilo  na  kulikubali hivyohivyo  lilivyo  basi  umehalalisha  tendo  hilo  na  limekuwa  halali. Ukikataa  kulipokea  kwakuwa  linapingana  na  kile  kilicho  kwenye  makubaliano  basi  tendo  hilo la  kuletewa  gari  lililo tofauti  linakuwa  haramu/batili. 

Basi ifahamike  kuwa  katika  sheria  yapo  matendo  ambayo  si  halali   wala  si  haramu.  Na  haya  kwa  kitaalam  huitwa”voidable  acts”. Na hicho ndicho kitakachoelezwa  katika   kujibu  swali  la nafasi  ya kisheria  ya mtu  ambaye   hawezi  kutekeleza  tendo  la  ndoa.

2.   KUTOWEZA  KUTEKELEZA  TENDO  LA  NDOA.

Sheria  imesema  kushindwa  kutekeleza  tendo  la  ndoa”incapable  of  consummating”. Maana ya  hili  ni  kushindwa  kabisa  kutekeleza  tendo  la  ndoa   na  sio  uwezo  mdogo  katika  kutekeleza  tendo  la  ndoa. Tofauti  hii  ni  lazima  ipambanuliwe bayana.

KUSOMA  ZAIDI BOFYA HAPA