BENKI YA STANBIC NA GIZ WAZINDUA MPANGO WA TAIFA WA MAMA LISHE ILI KUWAWEZESHA WANAWAKE NA VIJANA ELFU MBILI WANAOJISHUGHULISHA NA UJASIRIAMALI

 Stanbic Bank na GIZ wazindua mpango wa kitaifa kuwawezesha wanawake na vijana wajasiriamali.

 Mafunzo mapya na mpango wa matumizi ya nishati safi ya kupikia unaolenga kuimarisha biashara ndogo elfu mbili za chakula.

 Wahitimu wapata ujuzi wa vitendo, majiko salama na msaada wa muda mrefu kukuza kipato.

Dar es Salaam, Tanzania – Jumatatu, 24 Novemba 2025: Benki ya Stanbic Tanzania na GIZ wamezindua mpango wa kitaifa uliobuniwa kuimarisha biashara za wanawake na vijana wapatao elfu mbili wanaouza vyakula katika mikoa mitano. Uzinduzi huo umefanyika katika Kituo cha Stanbic Biashara Incubator jijini Dar es Salaam, ambako washiriki tisini na sita kutoka Coco Beach wamehitimu mafunzo ya majaribio yaliyotathmini mbinu mpya ya utoaji wa mafunzo.

Wahitimu hao, ambao wanaendesha biashara ndogo za chakula zinazojulikana kama Mama Lishe au Baba Lishe, walikamilisha mafunzo ya siku nne yaliyotolewa na wakufunzi wa SIDO na Stanbic. Vipindi vilijikita katika mtazamo wa ujasiriamali, upangaji biashara, biashara mtandaoni, upangaji bei, usimamizi wa fedha na mali, huduma kwa wateja, usafi wa chakula na maendeleo binafsi. Washiriki walieleza kuwa masomo yalikuwa ya vitendo, yenye umuhimu na rahisi kuyatumia katika kazi zao za kila siku. Wengi waliomba uendelezaji wa ushauri ili kuwasaidia kutekeleza masomo haya kwa uthabiti.

Wakati wa uzinduzi, Stanbic Bank iligawa majiko mia moja yenye ufanisi wa nishati kwa wahitimu. Majiko hayo hupunguza moshi, kupunguza gharama za mafuta na kusaidia mabadiliko ya taratibu kutoka matumizi ya mkaa na kuni. Yanakuza upishi salama na kuchangia katika lengo la taifa la upishi safi kwa mwaka 2032.

Mpango mpya unaoitwa RISE Mama Lishe utaanza kutekelezwa Arusha, Dar es Salaam, Dodoma, Kilimanjaro na Tanga kuanzia Septemba 2025 hadi Desemba 2026. Utachanganya mafunzo ya biashara na fedha, maonyesho ya matumizi ya nishati safi, kliniki za kisheria na upatikanaji wa bidhaa za kifedha zilizobuniwa kwa mahitaji yao. Mpango huo pia utawafundisha viongozi mia mbili ambao watatoa ushauri kwa wafanyabiashara wengine masokoni kwenye jamii.

Kwa kipindi cha miaka miwili iliyopita, Stanbic Bank imekuwa ikisaidia programu za Mama Lishe katika mikoa kadhaa, ikiwafikia zaidi ya wanawake mia nane. Mafunzo ya awali yalijikita katika elimu ya fedha, huduma kwa wateja, mbinu za upishi safi na usimamizi wa biashara za msingi. Vipindi hivi pia vilitoa vifaa vya kazi ili kuboresha viwango vya utendaji na usalama kwa wauzaji wa chakula. Maoni kutoka awamu zilizopita yalionyesha uhitaji mkubwa wa mafunzo ya mara kwa mara na upanuzi katika wilaya zaidi.

Akizungumza wakati wa hafla hiyo, Stephen Mpuya, Kaimu Mkuu wa Kitengo cha Biashara za Kati katika Stanbic Bank Tanzania, alisema mpango huo unaonyesha dhamira ya muda mrefu ya benki katika ukuaji jumuishi.

Alisema kuwa wanawake na vijana wanapoimarisha biashara zao za chakula, kaya hunufaika kwa kipato bora, mipango bora na mazingira salama ya kupikia. Aliongeza kuwa kipengele cha upishi safi kinaunga mkono malengo ya taifa ya tabianchi na kuendana na wajibu wa benki katika kujenga jamii zenye afya na ustahimilivu.

“Kuunga mkono wanawake na vijana kutumia majiko salama na yenye ufanisi zaidi ni hatua ya tabianchi, na tunajivunia kuchangia katika mustakabali safi zaidi kwa Tanzania. Kazi hii inaakisi miaka 30 yetu hapa Tanzania, hatua muhimu inayotushauri kuhudumia jamii kwa kina na kujenga programu zenye athari za kudumu,” alisema.

Meneja Mradi kutoka GIZ, Awadh Milasi, alisema ushirikiano huo unaonyesha vipaumbele vya pamoja katika ujumuishaji wa kiuchumi, hatua za tabianchi na maendeleo ya ndani. Alibainisha kuwa Mama Lishe wana jukumu muhimu katika kulisha jamii na kuendesha uchumi wa maeneo yao.

“Mpango wa RISE Mama Lishe unawapa wanawake na vijana ujuzi wa vitendo katika biashara, fedha na masuala ya kisheria. Unawasaidia kuhamia kutoka matumizi ya mkaa na kuni kwenda majiko bora ya kisasa. Mabadiliko haya yanakinga afya zao na kulinda mazingira, na yanaunga mkono lengo la taifa la upishi safi kwa mwaka 2032,” alisema.

Mkurugenzi wa Mafunzo na Utawala wa Mikoa wa SIDO, CPA George Kasinga, alisema ushiriki wa SIDO unahakikisha kuwa mafunzo yanabaki kuwa ya vitendo na yanayohusiana na changamoto halisi zinazowakumba wafanyabiashara wadogo. Aliongeza kuwa ushirikiano huo unatoa fursa ya kujenga uwezo wa muda mrefu kwa wauzaji wa chakula nchini.

Washiriki wa Coco Beach walisema mafunzo hayo yamebadili mtazamo wao wa kuendesha biashara zao. Wengi waliripoti maboresho katika utunzaji wa kumbukumbu, usafi wa chakula, huduma kwa wateja na upangaji, huku baadhi wakiona ongezeko la mapema la mauzo.

Tatu Ally, mfanyabiashara wa vinywaji na maji ya nazi, alisema sasa anaendesha biashara yake kwa nidhamu zaidi.

“Tangu nijiunge na mpango huu, nimepanga biashara yangu vyema zaidi. Nimejifunza upangaji bei, utunzaji wa kumbukumbu, na jinsi ya kuhudumia wateja kwa kujiamini zaidi. Nimeona ongezeko la mauzo na sasa naweka akiba ili kupanua biashara yangu ya vinywaji na maji ya nazi. Mafunzo yamenipa uwazi na nidhamu niliyohitaji ili kukua.”

Ayoub Mabrouck, mfanyabiashara wa ubuyu, alisema mpango huo umefungua njia mpya za ukuaji.

“Vipindi vilinipa muundo wazi wa kuendesha biashara ndogo. Nimejifunza kuboresha ubora wa bidhaa, kusimamia gharama, na kutumia mitandao ya kijamii kutangaza ubuyu wangu. Mauzo yangu yameongezeka na ninapanga kuongeza uzalishaji. Mpango huu umeimarisha umakini wangu katika malengo ya muda mrefu.”

Utekelezaji wa kitaifa utaanza Dar es Salaam kupitia vipindi saba vya mafunzo katika Stanbic Biashara Incubator. Vipindi vingine vitaendelea Kilimanjaro, Arusha, Tanga na Dodoma kama madarasa ya jioni ili kuruhusu wafanyabiashara kuendelea na kazi zao.

Ifikapo mwisho wa mwaka 2026, Stanbic Bank na GIZ wanatarajia kuwa wamewafundisha wanawake na vijana elfu mbili, kugawa majiko elfu mbili yenye ufanisi wa nishati, na kukuza mabingwa wa jamii mia mbili. Mpango huo unalenga kujenga biashara imara, kaya zenye afya na ukuaji jumuishi wa uchumi kote Tanzania.

Meneja Miradi kutoka GIZ, Lisa Zschunke (kushoto) na Kaimu Mkuu wa Biashara Benki ya Stanbic, Stephen Mpuya  wakisaini makubaliano ya ushirikiano wa programu ya Rise Mama Lishe itakayowezesha wajasiriamali Mamalishe na vijana elfu mbili nchini kwenye hafla iliyofanyika jijini Dar es salaam. Wanaoshuhudia nyuma ni Kai Mollel, Mkuu wa Stanbic Biashara Incubator, pamoja na Awadhi Milasi, Meneja Miradi wa GIZ.

Mkuu wa Stanbic Biashara, Bi. Kai Mollel akizungumza na wajasiriamali wahitimu wa mafunzo ya mpango wa Rise Mamalise uliondaliwa na Benki ya Stanbic na GIZ.